Татар теле һәм әдәбиятыннан тест – сораулар
Тест – сораулар беренче категорияне алучы укытучылар өчен тәкъдим ителә. Өч балл системасы белән бәяләнә. Тест төрле методик китапларга һәм әдәби әсәрләргә, гәҗит-журналларга нигезләнеп төзелде. Саны 40. Татар теле бүлегеннән ( фонетика, морфология, синтаксистан, лексикадан, пунктуациядән, сүз ясалышыннан, лингвистик терминнардан) сораулар алдым.Урта гасырлар, 19 нчы гасыр әдәбиятына мөрәҗәгать ит
Стилистикадан сораулар
Төзеде: татар теле һәм әдәбияты укытучысы Якупова Гөлшат Шаһәдәт кызы. Мөслим районы.
Тест – сораулар беренче категорияне алучы укытучылар өчен тәкъдим ителә. Өч балл системасы белән бәяләнә. Тест төрле методик китапларга һәм әдәби әсәрләргә, гәҗит-журналларга нигезләнеп төзелде. Саны 40. Татар теле бүлегеннән ( фонетика, морфология, синтаксистан, лексикадан, пунктуациядән, сүз ясалышыннан, лингвистик терминнардан) сораулар алдым.Урта гасырлар, 19 нчы гасыр әдәбиятына мөрәҗәгать ит
Тест – сораулар Балл
Фонетика, орфография һәм графика бүлеге өчен тестлар
1. Татар теле алфавитында ничә хәреф бар?
А) 33; б) 38; в) 40. 2
2. Алфавит нәрсә ул?
а) авазлар һәм хәрефләр; 3
б) язудагы барлык хәрефләр;
в) хәрефләрнең кабул ителгән тәртиптә бер-бер артлы урнашуы.
3. Сузык авазлар ничә хәреф белән белдерелә?
а) 9; б) 12; в) 13. 2
4. Ь хәрефе кайсы очракта аеру билгесе булып тора?
а) рус теленнән кергән сүзләрдә;
б) алдагы иҗекләрнең нечкәлеген белдергәндә;
в) янәшә иҗекләр нечкә булса. 3
5.Нинди хәрефләр төшерелеп калдырылган?
Вәг... дә, кул..тура
а) ъ, ь – калынлык һәм нечкәлек билгеләре; 2
б) ъ,ь – аеру билгеләре.
6.Күп нокталар урынына нинди хәрефләр кирәк?
Ма... май, тә... мин, тә... сир
а) өчесенә дә -к хәрефе;
б) к, э, ә хәрефләре.
в) өчесендә дә - э хәрефе. 3
7. Бу сүзләрдә ни өчен ь хәрефе языла?
Кәгазь, шагыйрь.
а) иҗек нечкәлеген күрсәтү өчен. 2
б) алдагы тартыкның нечкәлеген белдерү өчен;
в) ике нечкә иҗекне кушып укымау өчен.
8. Нинди хәрефләр төшереп калдырылган?
Мета... ар, клас..., то... сыз
А) л һәм с; б) лл, сс һәм с; в) лл, с һәм з. 3
9. Бу сүзләрнең кайсысы сингорманизм законының беренче төренә керә?
а) гомер;
б) авыллар; 2
в) китап.
10. Авазлар кыскару нәрсә ул?
а) редукция; 3
б) авазларның төшеп калуы.
Лексика бүлеге өчен тестлар
1. Лексика нәрсәне өйрәнә?
а) телдәге авазларны һәм хәрефләрне;
б) сүзләрнең ясалышын һәм төрләнешен;
в) сүзтезмә һәм җөмләләрне;
г) телдәге сүзләр җыелмасын. 2
2. Аңлашылмый торган сүзләрнең мәгънәләрен кайдан карап белеп була?
2. Аңлашылмый торган сүзләрнең мәгънәләрен кайдан карап белеп була?
а) башка телдәге сүзләрдән;
б) аңлатмалы сүзлектән; 3
в) телара сүзлектән.
г) орфографик сүзлектән.
3. Гөман сүзенең мәгънәсен аңлатыгыз:
а) гөнаһ; б) фараз, юрау; в) ялган.
Синтаксис
1. Сеңлесенең бер гадәтен гомере буе яратты Нуриасма: Кифаяга кушылган эш эшләнми калмый иде. ( Ф.Садриев.) Бирелгән мисалда иярчен җөмләне баш җөмләгә бәйләүче чара:
а) мөнәсәбәтле сүз;
б) көттерү интонациясе; 2
в) санау интонациясе.
2. Саньканың яңагына чаптылармыни, бите кызарып чыкты, еш-еш сулый башлады.
(Ф. Латыйфи.) Бу җөмлә:
а) тезмә кушма җөмлә;
б) иярченле кушма җөмлә;
в) күп иярченле кушма җөмлә; 3
г) катнаш кушма җөмлә.
3. Синең аркада соңга калу; таләп итүчеләргә игътибар бирмәү; бал корты турында сөйләшеп алу. Болар:
а) гади сүзтезмәләр;
б) катлаулы сүзтезмәләр;
в) сүзтезмә түгел;
г) тотрыклы сүзтезмәләр. 2
Лингвистик терминнар
1. Икетеллелек ( билингвизм)
а) кемнең дә булса берничә телдә аңлаша;
б) кемнең дә булса ике телдә сөйләшә һәм аңлаша; 3
в) кемнең дә булса берничә телдә сөйләшә һәм аңлаша алуы.
2. Әдәби тел
а) гомумхалык сөйләмә теленең тел осталары тарафыннан эшкәртелгән, нормага салынган формасы; 2
б) билгеле бер телдә сөйләшүче кешеләрнең фикерне аңлаешлы итеп һәм гасырлар буена урнашып килгән таләпләрне бозмыйча төгәл итеп сөйләү формасы;
в) язганда һәм сөйләгәндә, алга куелган максатка ярашлы рәвештә тел-сурәтләү чараларыннан файдалану үзенчәлекләре.
3. Синонимика.
а) барлык төр синонимнар җыелмасы;
б) синонимнарны өйрәнә торган тел белеме тармагы; 3
в) стилистиканың нигезен тәшкил итүче, синонимнарны өйрәнә торган фән.
Стилистикадан сораулар
1. Мәгънә һәм стиль ягыннан төгәл җөмләне сайлап алырга:
а) - Әллә соң берәр җиргә яшереп куйганнармы? – дип сорады кемдер;
б) - Әллә соң берәр җиргә яшереп куйганнармы? – дип сорады кемдер; 2
в) - Әллә соң берәр җиргә яшереп куйганнармы? – дип, кемдер сорап куйды.
2. Ике төрле фикер йөртергә урын калдырган җөмләне табарга:
а) Капитан Гатин өстәле белән янәшә торган кәнәфигә утырды;
б) Капитан Гатин үзенең өстәле белән янәшә торган кәнәфигә утырды;
в) Берәү капитан Гатин үзенең өстәле белән янәшә торган кәнәфигә утырды; 2
3. Рәсми стильгә караган җөмләне сайлап алыгыз:
а) Мусин Әмир Гобәй улы 1993\1994 уку елында Сарман районы Рантамак урта мәктәбендә укыды; 3
б) Маратлар ике катлы кирпеч йортта яшиләр;
в) Җаек ( Урал елгасының татарча исеме) җай һәм ык сүзләреннән ясалган.
Пунктуация
1. Ике җөмлә янәшә килү белән бәйләнгәндә, нинди тыныш билгесе куела?
а) өтер;
б) бернинди дә билге куелмый; 2
в) ике нокта.
2. Гомумиләштерүче сүз соңыннан килгәндә, нинди тыныш билгесе куела?
а) сызык; 3
б) өтер;
в) күп нокта.
3. Аның сөйгән егете мединститут студенты сугышта үлгән. ( М.Мәһдиев.) Нинди тыныш билгесе кирәк?
а) ике нокта һәм өтер;
б) ике сызык;
в) өтер һәм сызык. 3
Сүз ясалышы буенча
1. Сүз ничә мәгънәле кисәктән тора?
а) бер кисәктән;
б) ике кисәктән;
в) бер яки берничә мәгънәле кисәктән 2
2. Бу сүзнең кайсы ясалма нигез?
а) өйгә; б) сүзлек; в) алсын. 2
Урта гасырлар әдәбиятыннан тест-сораулар
- Лиро-эпик характерындагы әдәби әсәр. Бу жанрдагы әсәрләр шигырь белән язылган.
- Кыйсса.
- Хикәят.
- Газәл.
- Робагый.
- Дастан. 3
- “Йосыф һәм аның туганнары” романын кем язган?
- Фирдәүси.
- Нәваи.
- Томас Манн. 2
- Гете.
- Шәрык поэзиясендә киң таралган жанр.
- Робагый.
- Газәл. 3
- Кыйсса.
- Дасвтан.
4.Бүгенге татар поэзиясендә газәл жанрында иҗат итүче шагыйрьләр.
- Н. Арслан.
- Р. Гаташ. 3
- М. Әгъләм.
- Р. Харис.
5. Фәнни яктан бик мөһим фикерләрне нинди шагыйрь кайсы әсәрендә әйткән?
“ Көнаш гардәндә йөргән мисле йир тик”.
- Нәваи – “ Фәрһәд вә Ширин”.
- Низами – “ Хөсрәү вә Ширин”.
- Сәйф Сараи – “ Сөһәил вә Гөлдерсен”. 2
- Котб – “ Хөсрәү вә Ширин хикәяте”.
6.Кайсы шагыйрь үзенең иҗади максатын шушы юлларда чагылдыра?
“ Чыгардым саф, көмеш су ошбу күлдин,
Сусау китсен, ихлас күңелдин”.
- Котб. 2
- Сәйф Сараи.
- Кол Гали.
- Фирдәүси.
7.Түбәндәге шигъ реи юлларда макталучы затның исеме ничек?
“ Аның рәсмен күреп Мәҗнүн калып таң,
Ходай Ләйләгә тиң итеп яраткан.
Аның бармаклары ап-ак шикәрдәй,
Беләге – фил сөяге, тәне кардай”.
- Зөләйха.
- Ширин. 3
- Гөлдерсен.
8. Бу фәлсәфи-лирик уйлануларның авторы кем?
“ Җыярсың мал, котиылмассың үлемнән.
Калыр малың – гөнаһ калмас үзеңнән.
Әгәр ки булмаса кулда һич акчаң
Иминлек бар икән – үлмәссең ачтан”.
1.Кол Гали.
2. Котб. 2
3. Фирдәүси.
4. Сәйф Сараи.
9. Халкыбызның кайсы ядкярендә “ Идел – Йорт” атамасы еш кулланыла?
1. Кол Гали – “ Кыйссаи-Йосыф”.
2. “Идегәй” дастаны. 2
3. Котб – “Хөсрәү вә Ширин хикәяте”.
4. Сәйф Сараи – “ Сөһәил вә Гөлдерсен”.
10. Шәрык шигърияте асылташлар, энҗе- мәрҗәннәргә гаҗәп бай... Бу юллар нинди әдәби образны сурәтлиләр?
“ Гаҗәп бит бу – адәми зат тырышса,
Балавыздай була кулда корыч та”.
1. Фәрһад. 3
2. Идегәй.
3. Хөсрәү.
4. Йосыф.
5. Сөһәил.
11. Шагыйрь гашыйклар турында язган. Аларның исемнәре ничек?
“ Алар куешты шунда йөзгә- йөзне,
Алалмыйча юнәлтеп күзгә-күзне”.
1. Фәрһәд – Ширин.
2. Хөсрәү вә -Ширин.1
3.Таһир – Зөһрә.
4 .Ләйлә - Мәҗнүн.
5Сөһәил – Гөлдерсен. 2
12. Дастаннарда ир-егеткә һәрвакыт дан җырланган, аларны илаһи матурлык – пәйгамбәр матурлыгы белән тиңләп сурәтләгәннәр. Бу шигырь юллары кайсы каһарман турында?
“ Матурлыкта бөтен җирдә алып дан:
Йосыфтыр бу “ – диде һәркем, калып таң”.
1. Йосыф.
2. Фәрһад.
3. Идегәй.
4. Хөсрәү. 3
13. “ –Үлем белән куркытмаң,
Курка торган уем юк.
Үлем туры килә икән,
Котыла торган буем юк.
Илем өчен илсенеп,
Җирем өчен җилсенеп,
Халыгым өчен яхшы уем”.
Автор героеның батырлыгына, горурлыгына соклана. Геройның исеме ничек?
1. Хөсрәү.
2. Фәрһад.
3. Идегәй. 3
4. Сөһәил.
14. Тамашачыларга зур тәэсир ясаган трагедияләр Г. Камал исемендәге академия театрында сәхнәләштерелде. Аларның авторлары кем?
1. “ Кол Гали” .
2. “ Идегәй”.
3. “ Хөсрәү вә Ширин хикәяте”.
1. Юныс Сафиуллин.
2. Котб.
3. Нурихан Фәттах . 3
Файдаланылган материал
1.Фәрит Хатипов. Әдәбият.
2.Тел белеменә кереш. Ф.С. Сафиуллин.
3.Татар теленнән өстәмә күнегүләр. Ф.Ә. Шәйдуллин. Әлмәт 2001 ел.
4.Татар теле грамматикасы. В.Н.Хангилдин.
5.Урта мәктәптә татар әдәбиятыннан укыту методикасы. Т.Ф.Заһидуллина. 2000 ел.
6.“Казан утлары” журналы
7.Кол Гали. “Кыйссаи Йосыф”
8. 19 нчы гасыр әдәбияты.
9. “Мирас”журналы.
10. Сайади “Бабахан” дастаны. 2002 ел.
11. “Тәрбия” газетасы.
12. “Мәгариф” журналы.
13. “Мәгърифәт” газетасы.
14. “Идел” журналы.
15. “Мирас” журналы.
Боерык фигыль. 6 класс
Мөстәкыйль эш. (Тест башкару).
1. Боерык фигыль
а) затланышлы
б) затланышсыз.
2. Җөмләдән фигыльне табыгыз. Ул нинди фигыль?
Һич күләгә төшермә син җаныңдагы
Туган илең, Туган җирең яктысына.
а) хәл фигыль
б) хикәя фигыль
в) боерык фигыль
3. Кайсы раслау дөрес?
а) Боерык фигыль заман белән төрләнә.
б) Боерык фигыль заман белән төрләнми.
4. Ә син курыкма, батыр бул! Бу җөмләдә боерык фигыль нинди мәгънә төсмере белдерә?
а) эш кушу, боеруны
б) киңәш бирүне
в) үтенүне
5.Дифтонгка тәмамланган боерык фигыльгә ( сау, яу) зат-сан белән төрләнгәндә, ике сузык арасына
а) у хәрефе языла
б) хәрефе языла
Экрандагы дөрес җавапларны күзәтеп, укучылар бер-берсенең җавапларын тикшереп билге куя.
Татар теле һәм әдәбияты дәресләрендә кулланырга әзер тестларыгыз бик тә кулай. Файдалы рубрикагыз өчен рәхмәт!
ОтветитьУдалить